در فعالیت‌های ورزشی به‌غیراز بحث مراقبت از پاها به‌وسیله انتخاب کفش درست مسئله مهم‌تری نیز وجود دارد و آن افزایش توانایی‌ها و قابلیت‌ها است که کفش مناسب می‌تواند عامل مهمی در این خصوص باشد.
معمولاً ورزشکاران حرفهای کفشهای خود را به‌صورت سفارش به شرکت‌های بزرگ و معتبر تولیدکننده تهیه می‌کنند. به این صورت که این شرکت‌ها ابتدا، قالب پاهای آن ورزشکار را تهیه نموده و سپس بر اساس اندازه، فرم و شکل پای شخص، کفش مخصوص آن ورزشکار را می‌سازند.
در ادامه خصوصیات کفشهای ورزشی را بررسی می‌کنیم.
کفش فوتبال (Soccer shoe)
چون فوتبال روی چمن طبیعی یا مصنوعی انجام می‌شود در زیرهٔ کفش فوتبال استوک‌هایی تعبیه‌شده است که به درگیر شدن کفش با زمین کمک می‌کند. طول این استوک‌ها حدود یک سانتی‌متر، قطرشان حدود دو میلی‌متر است و سر کندشان رو به زمین است.
کفش استوک دار (cleat shoe)
نوعی کفش که مخصوص ورزش‌هایی طراحی‌شده است که روی چمن یا زمین خاکی انجام می‌شود مثل بیس‌بال و فوتبال. به‌طورمعمول در زیر این کفش استوک‌های بزرگی تعبیه می‌شود که درگیری کفش با زمین را افزایش می‌دهد، از لغزش جلوگیری می‌کند و به تغییر دادن سریع مسیر حرکت کمک می‌کند.
کفش بسکتبال (Basketball shoe)
کفشی که قسمت ساق آن تا مچ پا می‌رسد تا از مچ پای ورزشکار به هنگام پرش و دویدن در زمین حفاظت و حمایت کند. زیره دارای بالشتک ویژه‌ای است تا حداکثر پشتیبانی، حالت فنری و برازندگی فراهم آید.
کفش دوی سرعت (sprinting shoe)
این نوع کفش باید سبک باشد و جلوی آن انعطاف‌پذیر باشد. این کفش‌ها میخ دار هستند و میخ در جلو و سینهٔ کفش تعبیه‌شده‌اند. کفش دوی سرعت می‌تواند با انواع بسیار زیادی از سطوح همساز شود. بیشتر دوندگان المپیک از کفشهای دارای طراحی ویژه استفاده می‌کنند که نوک‌تیز هستند تا باد را بشکافند.
کفش دوومیدانی (Athletic or Running)
کفش‌هایی که در دوی ماراتن یا نیمه ماراتن یا جلسات تمرین ورزشی‌هایی چون بسکتبال و تنیس به کار می‌رود اما در تمرین ورزشی‌هایی مانند فوتبال و راگبی که در زمین چمن انجام می‌شود به کار نمی‌روند.
کفش اسکیت‌بازی (Skateboarding Shoe)
کفش اسکیت‌بازی باید زیرهٔ ضخیم و صافی را داشته باشد تا اسکیت‌باز تخت اسکیت را به‌خوبی زیر پای خود حس کند. برگهٔ این کفش هم باید بزرگ باشد تا از زخمی شدن پا جلوگیری کند. کفش اسکیت‌بازی بیش از هر کفش ورزشی دیگری جدا از کاربرد اصلی خود به کار می‌رود و افراد عادی هم از آن استفاده می‌کنند.
کفش گلف (Golf shoe)
در هر بازی عادی گلف بیش از آن‌که می‌نماید پیاده‌روی باید کرد بنابراین کفش گلف باید به‌خوبی از پا محافظت کند. نلغزیدن به هنگام ضربه زدن هم مهم است و به همین دلیل کفش گلف باید میخ‌های ویژه‌ای داشته باشد و به زمین بچسبد تا ورزشکار به خطر نیفتد در پاشنهٔ اکثر کفشهای گلف چهارمیخ تعبیه‌شده است و چند میخ هم در زیره تعبیه‌شده است.
کفش تنیس (Tennis shoe)
امروزه در کفشهای تنیس از انواع منسوجات استفاده می‌شود که برزنت، چرم و ونیل رایج‌ترین آنها هستند. کفش تنیس دارای زیره لاستیکی انعطاف‌پذیری است که با زیرهٔ کفشهای عادی دوومیدانی فرق دارند. برای دنبال کردن توپ در بازی تنیس حرکات کوتاه و تند زیادی لازم است که با توقف‌ها و چرخش‌های ناگهانی همراه است. به همین دلیل زیره کفش تنیس باریک و نرم است که به تنیس‌باز امکان می‌دهد سریع حرکت کند. کفش تنیس از قدیم به رنگ سفید بوده است و چندان جلب‌توجه نمی‌کند.
کفش پیاده‌روی (Walking Shoe)
بسیاری لزوم استفاده از کفش خاصی برای پیاده‌روی را درک نمی‌کنند. کفش پیاده‌روی به بدن توازن و ترازمندی درستی می‌دهد. برخلاف کفشهای پاشنه‌بلند که مرکز ثقل بدن را به جلو می‌برد یا کفش تخت که بدن را به عقب متمایل می‌کند کفش پیاده‌روی سبب می‌شود پشت خود را صاف نگه‌داریم و حالت متوازنی به بدن بدهیم. در کفش پیاده‌روی بالشتکی هم برای پا تأمین‌شده است تا وقتی پا روی زمین فرود می‌آِید حداقل ضربه به مفاصل وارد شود. کفش پیاده‌روی نه‌تنها از آسیب دیدن مفاصل و ستون مهره جلوگیری می‌کند بلکه کمک می‌کند تا پیاده‌روی حداکثر حالت تمرین و نرمش را داشته باشد.
کفش ورزش‌های آبی (Water Sport Shoe)
این کفش‌ها حالت ویژه‌ای دارند و از منسوجاتی مثل توری و نئوپرن ساخته‌شده‌اند که زود خشک می‌شوند و کفی نرم آنها نیز همچون بالشتکی زیر پا قرار می‌گیرد. منسوجات به‌کاررفته در این کفش‌ها حالت تنفس پذیر دارند تا آب را در خود نگه ندارند. اکثر این کفش‌ها پشت بسته‌ای دارند تا بهتر از پا حفاظت کنند.
کفش اردو (Camping Floater)
کفش راحت و زمخت که دارای زیره‌ای میخ دار است که از لغزش جلوگیری می‌کند. پوشیدن کفش اردو آسان است، به‌راحتی می‌توان با آن قدم زد، برای عبور از چاله‌های آب و حتی جویبارها مناسب است و به هنگام بالا رفتن از صخره‌ها سر نمی‌خورد.
کفش کریکت (Cricket shoe)
کفش کریکت دارای استوک‌های لاستیکی است و به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که برای بازی در زمین سرپوشیده و روباز مناسب است و ویژگی‌های خاص دارد. رویه و تسمه‌های کفش تنظیم‌پذیر است و طی دویدن از پا حفاظت می‌کند. کفش کریکت دارای میخ‌های فلزی است تا به‌خوبی با زمین‌بازی درگیر شود.
کفش ایروبیک (Aerobic Shoe)
کفش ایروبیک به‌گونه‌ای ویژه طراحی‌شده است تا سبک باشد، ضربه‌گیری خوبی داشته باشد و حالت بالشتکی نیرومندی داشته باشد. این کفش به‌خوبی پا را در برمی‌گیرد و زیرهٔ محافظ نیرومندی دارد که خطر زخمی شدن را به حداقل می‌رساند.
کفش اسب‌سواری (Horse riding shoes)
کفش سوارکاری را به‌طورمعمول چکمه یا زیر زانویی می‌نامند زیرا ساق پا یا گاهی زانو را در برمی‌گیرد و از خراش برداشتن پا جلوگیری می‌کند. کفش اسب‌سواری به‌طورمعمول از جنس چرم یا جیر است تا به‌آسانی فرسوده نشود. کفش سوارکاری در این ورزش اهمیت زیادی دارد. سوارکاران غربی به‌طور عموم از چکمه‌های گاوچرانی استفاده می‌کنند ولی بسیاری هم از چکمه‌های بنددار و نیمه چکمه خوششان می‌آید.
کفش بدمینتون (Badminton Shoe)
کفش بدمینتون باید به‌خوبی با زمین درگیر شود، حالت بالشتکی داشته باشد و در قسمت جلو انعطاف‌پذیر باشد. فناوری‌های متنوعی در کفشهای بدمینتون به کار می‌رود که زیره‌های هگزاگریپ، کفی‌های پاورکاشن، ارگوشیپ، دابل راسل‌مش و لیترال کلاو ازجملهٔ آنها هستند که هرکدام کارکرد خاصی دارند و به‌طورمعمول توان، سرعت و چابکی بازیگر را در زمین افزایش می‌دهند.
کفش بدمینتون را نباید درجایی غیر از زمین بدمینتون پوشید زیرا حالت چسبندگی آن به زمین از بین می‌رود و کارایی خود را از دست می‌دهد.
کفش اسکواش (Squash shoe)
ورزش اسکواش در فضای سربسته انجام می‌شود بنابراین زیرهٔ بیرونی کفش اسکواش از جنس لاستیک کائوچویی باشد تا حداکثر رانش را به دست دهد. سرپنجه و قسمت جلوی کفش اسکواش هم به‌گونه‌ای شکل داده می‌شود که اصطکاک و ناراحتی انگشتان را کاهش دهد. تعبیهٔ توری سبک ورزشی در ساختار کفش هم پا را خشک نگه می‌دارد و ضد تاول است. بالشتک ضربه‌گیر قوی و زیرهٔ پرداخت‌شده هم از ویژگی‌های کفش اسکواش است که پایداری را به حداکثر می‌رساند و انجام حرکت را تسهیل می‌کند.
کفش والیبال (Volleyball shoe)
کفش والیبال ازلحاظ ظاهر شبیه کفش بسکتبال یا کفش نرمش است اما ویژگی‌های منحصربه‌فرد خاص خود را دارد. زیرهٔ بیرونی لاستیکی مؤلفه اصلی این کفش است. لاستیک کائوچویی سبب می‌شود تا ورزشکار در درون تالار ورزشی و سایر ورزشگاه‌های سرپوشیده عالی حرکت کند. در ضمن با گسترش والیبال در فضای باز، برخی برندهای مطرح زیره‌های بیرونی خاصی برای کفش والیبال طراحی کرده‌اند که مختص بازی در زمین چمن یا ماسه است. زیرهٔ میانی کفش والیبال هم مهم است. اقتضای والیبال این است که ورزشکار اوقات زیادی از وقت بازی را روی سینه پا می‌ایستد بنابراین جلوی کفش والیبال باید محکم و انعطاف‌پذیر باشد. ضربه‌گیری هم به عهدهٔ زیرهٔ میانی است که به‌طورمعمول حالت اسفنجی دارد. ضربه‌گیری‌هایی مانند ژل و هوا نیز در زیرهٔ میانی گنجانده می‌شود تا حالت بالشتکی ایجاد شود که از بدن در برابر ضربات سخت و جراحت محافظت شود.
کفش کشتی (wrestling shoes)
کفش کشتی دارای زیرهٔ تخت است و تا مچ پا را در برمی‌گیرد تا از مچ پا محافظت کند زیرا طی کشتی گرفتن وزن زیادی روی این بخش قرار می‌گیرد. زیره به‌طورمعمول از جنس لاستیک است تا حداکثر چسبندگی را داشته باشد. اکثر زیره‌ها دوقسمتی هستند.
قسمت سینه و پاشنه آج پوش هستند و قسمت قوس بدون آج است. کفش کشتی باید سبک باشد و به‌راحتی بتوان آن را پوشید.
کفش اسکی (Snow shoes)
کفش اسکی ویژهٔ حرکت روی برف است بنابراین به‌طورمعمول صفحه‌ای دراز و تخت زیر آن قرار می‌گیرد که دارای قوسی رو به بالا در قسمت جلو است و لبه‌های آن از طرفین بیرون زده‌اند. پای اسکی‌باز روی صفحه پایهٔ کفش اسکی محکم می‌شود که به‌تمامی از رزین مصنوعی ساخته می‌شوند. طول کلی کفش اسکی نزدیک به یک متر است.
نتیجه‌گیری
کاستن از گشتاور به هنگام حالت‌های چرخشی پا، نرمی درون به‌منظور فراهم‌سازی راحتی کامل در سراسر بازی و امکانات کنترل حرکت ازجمله ویژگی‌های کفش ورزشی عالی هستند. خلاصهٔ کلام آن‌که ویژگی‌هایی چون انعطاف‌پذیری، ایجاد حفاظت، ضربه‌گیری بالشتکی، کاهش تکانه‌های اعمالی به پا ازجمله امکان‌های کفش ورزشی مطلوب است. مناسب بودن کفش ورزشی مهم است زیرا در ورزش‌های مختلف حرکات مختلفی انجام می‌شود که کفش مخصوص به خود را لازم دارند. با کفش مناسب لذت بیشتری می‌توان از ورزش برد.
