امکان اینکه به‌وسیله طرح‌های ساده بتوان آب موجود در اتمسفر را متراکم کرد توجه تعداد بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است.
در تمدن‌های قدیم تحت عنوان تپه‌های شبنم و چاه‌های هوایی از روش جمع‌آوری آب از مه برای جمع‌آوری شبنم استفاده می‌شد، به‌این‌ترتیب که در منطقه کریمه بوته‌های متراکم را دورهم طوری می‌چیدند که بتوانند شبنم صبحگاهی را در حجم قابل‌توجهی جمع‌آوری کند و یا روش، استفاده از پراکنش سنگ در مزرعه هست که در برخی از مناطق جنوب ایران استفاده می‌شود.
در جنگل‌های مه گیر مانند کلاردشت شبنم در صبح به حدی زیاد است که مانند باران می‌بارد که به آن باران مخفی precipitation acute می‌گویند، اگرچه در محاسبات میزان بارندگی لحاظ نمی‌گردد ولی حضور آن کاملاً محسوس است.
جمع‌آوری آب از مه و ابرهای قله‌ای
در بسیاری از نقاط وضعیت توپوگرافی و شرایط حاکم بر پارامترهای هواشناسی به‌گونه‌ای است که علیرغم خشکی و کم‌بارانی منطقه، معمولاً در قله کوه‌ها مه و ابرهای قله‌ای به‌صورت دائمی مشاهده می‌شود.
مشاهدات نشان داده است که گیاهان و بوته‌هایی که از ارتفاع مناسبی برخوردار هستند، می‌توانند با عمل تراکم قطرک‌های موجود در مه و ابرهای قله‌ای را جمع کرده و مورداستفاده قرار دهند. برای مثال از دو درخت زیتون کوچک مجاور هم در ناحیه ظفار عمان در سال ۱۹۸۹م.، به‌طور متوسط ۸۶۰ لیتر در روز برای یک دوره ۷۹ روزه، آب جمع‌آوری شد.
این درختان در یک محیط بادخیز قرارگرفته بودند و مرتباً در معرض مه و باران‌ریزه قرار داشتند.
درختان موجود در ناحیه ظفار مقدار آب بیش‌ازحد نیاز خودشان را در این محیط مرطوب تولید کردند و همچنین رواناب سطحی فراوانی نیز در زیر این درختان دیده شد.
بنابراین فرض بر این است که می‌توان این قطرک‌ها را توسط جمع کننده‌هایی که به‌صورت مناسب طراحی و ساخته می‌شوند، جمع‌آوری نمود و مقدار قابل‌توجهی آب برای مصارف خانگی، کشاورزی و دامداری تهیه کرد. سرعت سقوط قطرک‌های مه آن‌قدر کم است که در هنگامی‌که بادها خیل
ی آرام می‌وزند، حرکت قطرک‌ها تقریباً افقی است و این بدین معنی است که یک سطح قائم می‌تواند مناسب‌ترین جمع کننده قطرک‌های آب مه در چنین ناحیه‌ای باشد.
مشاهدات نشان داده است که درختان سبز با ارتفاع و آرایش مناسب، می‌توانند جمع کننده‌های خوبی باشند؛ ازاین‌رو جمع کننده‌های مصنوعی شبیه به آن‌ها و به شکل صفحات شبکه‌ای قائم ساخته می‌شوند.
مقدار آب تولیدی، به سطح جمع کننده و کارآمد بودن جمع کننده درگرفتن قطرات آب موجود در مه و سرعت باد بستگی دارد و آب محتوی مه نیز تابع ارتفاع شکل‌گیری آن است.
تشکیل مه تابعی از عوامل منطقه‌ای از قبیل توزیع فشار، گردش عمومی جو، دمای آب اقیانوس‌ها و شرایط پایداری جو یا شدت وارونگی دمایی است.
عبور ابر و مه از روی سطح حائل بستگی به رفتار باد دارد؛ ازاین‌رو ضروری است که جهت و سرعت باد در میکرو توپوگرافی مناطق تعیین شود.
مطالعات نشان می‌دهد که جمع کننده‌هایی که در سطوح پایین نصب می‌شوند به دلیل اینکه در این سطوح، جریان باد با شدت کم می‌وزد و رطوبت و مه مداوم وجود دارد، قابلیت برداشت آب بیشتری رادارند، ولی در سطوح بالاتر جریان متلاطم هوا و رطوبت کمتر باعث می‌شود که آب جمع‌آوری‌شده توسط جمع کننده به‌مراتب کمتر باشد.
اگر یک پدیده آب و هوایی که مه را تولید می‌کند ثابت باشد، مه مرتباً شکل خواهد گرفت.
به هر جهت این رفتار ممکن است از یک منطقه به منطقه‌ای دیگر متفاوت باشد و اتفاقات فصلی خاصی رخ دهد.
مطالعات توپوگرافی، مکان‌هایی با ارتفاع مناسب، رشته‌کوه‌ها، تعداد قلل، سطح کشیدگی‌ها و گذرگاه‌ها را آشکار خواهد کرد.
آشنایی با مکان‌های مناسب و سامانه‌های جمع کننده می‌تواند موجب تولید بیشترین بهره‌وری آب خروجی از دستگاه شود.
برخی از عوامل مهم جغرافیایی شامل الگوهای جامع باد، محدوده کوه‌ها، ارتفاع، جهت وزش باد، فاصله از ساحل دریا، فضای جمع کننده‌ها، پستی‌وبلندی در نواحی مجاور و نقش توپوگرافی و شیب در دوام و پایداری یک طرح جمع‌آوری آب از مه مؤثر می‌باشند.
بزرگ‌ترین طرح جمع‌آوری آب از مه که از سال ۱۹۹۲م. تاکنون اجراشده است، طرحی هست که در یک روستای ۳۳۰ نفری در بیابان ساحلی خشک شمال شیلی اجراشده و نتیجه آن به‌طور متوسط جمع‌آوری یازده هزار لیتر آب در روز بوده است.
اسفندیار نژاد و همکاران در سال ۱۳۸۹، با بهره‌گیری از قوانین ساده فیزیکی و آمار و اطلاعات هواشناسی از بخارآب ناشی از تابش انرژی خورشید و مه معلق در هوا مقدار قابل‌توجهی آب سالم و گوارا به دست آوردند. با توجه به اینکه تمام بخارآب ناشی از تابش انرژی خورشید، به بارش تبدیل نمی‌شوند لذا بخشی از آن آب به دلیل پایین بودن تراکم به بارش تبدیل نشده و در فضا به‌صورت مریی و نامریی (مه و رطوبت هوا) پراکنده می‌شوند.
با استفاده از اطلاعات هواشناسی می‌توان مناطق دارای این پتانسیل را شناسایی کرد و آن‌ها را به آب شیرین و گوارا تبدیل نمود.
بعد از پتانسیل سنجی رطوبت هوا و محاسبه نقطه شبنم در طرح جمع‌آوری، سیستم جمع کننده مه و رطوبت هوا ضروری است.
سیستم موردنظر گروه کارشناسی این تحقیقات استفاده از دستگاه توری برای جذب رطوبت و مه قابل‌نصب در پشت‌بام‌های منازل بود.
بر اساس مطالعات انجام‌شده هزینه‌های دستگاه پیشنهادی (شبکه توری) برای نصب در پشت‌بام منازل در مقایسه با وسایل سامانه‌های آب‌رسانی دیگر بسیار پایین بوده ضمن آنکه دستگاه‌های مذکور هیچ‌گونه انرژی مصرف ننموده و اثر سوئی بر محیط‌زیست ندارد.
ازنظر بهداشتی نیز آب جمع‌آوری‌شده تمیز و سالم بوده و خطرات احتمالی که روش‌های دیگر انتقال آب به منطقه را تهدید می‌کند، در این روش وجود ندارد.
این طرح در بندرعباس اجرا شد و فرآیند جمع‌آوری آب از مه و رطوبت هوا بی‌گمان یک منبع جایگزین برای تهیه آب شرب نبوده لیکن می‌تواند مکمل بسیار مناسبی برای جبران کمبودها باشد.
طرح جمع‌آوری مه را می‌توان در مکان‌های مشابه استان هرمزگان همچون مناطق ساحلی رطوبتی استان‌های بوشهر، سیستان و بلوچستان، خوزستان، مناطق ساحلی شمال و مناطق کوهستانی شمال و شمال غرب کشور که درجه حرارت پایین و رطوبت بالایی داشته و دارای مه شدید هستند، اجرا کرد.
چنانچه این طرح برای هر خانوار در هرروز ۱۵ لیتر آب شیرین تولید کند، این مقدار با فرض خرید در بازار آزاد باقیمت هر بطری یک لیتری ده هزار ریال در ماه، چهار میلیون و پانصد هزار ریال صرفه‌جویی دربر دارد.
گفتنی است مطالعات جمع‌آوری آب از مه و رطوبت هوا به سفارش شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان بوده که از سال ۱۳۸۶ شروع‌شده و اکنون به پایان رسیده است.
